Kultura dhe Historia
Saranda është një qytet me trashëgimi të pasur kulturore dhe historike që shtrihet përtej bukurive natyrore dhe plazheve të saj. Kjo zonë është ndër më të vjetrat e banuara në jug të Shqipërisë, me ndikime nga civilizimet ilire, greke, romake, bizantine dhe osmane.
Historia e Sarandës
Emri i qytetit rrjedh nga Manastiri i 40 Shenjtorëve (Agioi Saranda në greqisht), i cili daton që në shek. VI. Ky manastir ndodhej mbi një kodër që mbikëqyr qytetin.
Në kohën antike, qyteti ishte i njohur si Onhezmos (Onchesmos) dhe shërbente si port i rëndësishëm për qytetin e lashtë të Foinikes, një qendër e fuqishme e fisit ilir të Kaonëve.
Romakët dhe më pas Bizantinët zhvilluan qytetin duke e pasuruar me rrugë, ujësjellës, banja termale dhe objekte fetare.
Gjatë mesjetës, qyteti pati rëndësi strategjike për Perandorinë Bizantine dhe më vonë për Perandorinë Osmane.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Saranda u pushtua dhe bombardua nga trupat italiane dhe gjermane. Më pas, u rindërtua dhe mori zhvillim të shpejtë si qytet bregdetar.
🏺 Vendet me rëndësi historike dhe kulturore
🏛️ Parku Arkeologjik i Butrintit (UNESCO)
Vetëm 20 minuta nga Saranda, Butrinti është një qytet antik i ruajtur në mënyrë mbresëlënëse.
Përfshin teatro greko-romake, tempuj, forume, banja, bazilika, mure të lashta dhe një kala veneciane.
Është një nga sitet më të rëndësishme arkeologjike në Ballkan.
🏰 Kalaja e Lëkurësit
E ndërtuar nga Sulltan Sulejmani në shekullin XVI.
Ofron një pamje panoramike të Sarandës dhe detit Jon.
Në kala shpesh organizohen ngjarje kulturore dhe koncerte gjatë verës.
⛪ Manastiri i 40 Shenjtorëve
Nga ku rrjedh edhe emri "Sarandë".
Dikur ishte një qendër pelegrinazhi për të krishterët.
Sot janë ruajtur rrënojat dhe disa afreske të vjetra.
🧱 Mozaiku i Sarandës
Zbulohet nga rrënojat e një bazilike paleokristiane me mozaikë të shek. V-VI.
Dëshmon për zhvillimin e hershëm të krishterimit në këtë zonë.
🎭 Tradita dhe kultura lokale
Kultura e jugut të Shqipërisë është e pasur me këngë polifonike, pjesë e trashëgimisë shpirtërore të UNESCO-s.
Festat lokale, si Ditët e Sarandës në gusht, përfshijnë koncerte, panaire artizanale dhe ngjarje kulturore.
Gjuha, mikpritja, kuzhina tradicionale dhe zakonet janë ndër elementët që pasqyrojnë identitetin kulturor të qytetit.
